Baukje Wiersma, sportarts
Het nut van een sportmedisch onderzoek
Je wilt dit jaar je eerste wedstrijd hardlopen, maar is dat wel medisch verantwoord? In de familie komen hart en vaatziekten voor, loop ik nu een extra risico? Een sportmedisch onderzoek kan dit soort vragen beantwoorden.
Juan van der Schoot (50) uit Drachten nam in 1992 afscheid van de triatlon. Juan wilde een gezonde doorstart maken als duursporter en daarom liet hij zich binnenste buiten keren bij het Sport Medisch Adviescentrum in Drachten. “ Dit sluit natuurlijk niet alle risico’s uit. Absolute zekerhuid krijg je immers nooit, maar het is zinvol om te horen hoe ik er lichamelijk voor sta. Ook voor mijn familieleden is het goed om te weten dat ik verantwoord bezig ben. Dat geeft ons een gerust gevoel.” Sindsdien komt hij gemiddeld een keer per jaar bij sportarts Baukje Wiersma. Zowel de hobbyisten als de WK niveau zwemmers van Drachten komen over de vloer. Van der Schoot typeert zijn bezoek als een APK-keuring aan het begin van een nieuw seizoen. “Een maal per jaar onderga ik een test zodat ik weet hoe het met mijn conditie staat. Aan de hand van de resultaten bepaal ik dan mijn trainingsprogramma.”
Voor wie?
Juan van der Schoot laat zich dus begeleiden om op een verantwoorde manier prestaties te leveren op wedstrijdniveau. Maar voor wie is een sportmedisch onderzoek eigenlijk nodig? Bij bepaalde sporten als wielrennen, duiken, motorsport, zweefvliegen is een sportmedisch onderzoek verplicht. Bij de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie ( KNAU) bestaan (nog) niet dit soort regels. Wel voor bepaalde marathons in het buitenland is het verplicht.
Verder geleden de volgende voorbeelden; als je vorige sportmedisch onderzoek al weer enige tijd is geleden. Als je weer begint met sporten. Als je ouder bent dan 35 jaar. Als je een sporter bent met klachten over je gezondheid. Of je wilt weer gaan sporten na een ernstige ziekte. Een verwijzing van de huisarts is niet nodig.
Maar in hoeverre kan zo’n onderzoek klachten voorkomen? In Nederland overlijden jaarlijks tussen de 150 en 200 mensen tijdens of direct na het sporten aan plotse hartdood. Bij jonge mensen is een aangeboren hartafwijking meestal de oorzaak, terwijl bij ouderen onontdekte problemen als een slecht functionerende hartklep en een dichtgeslibde ader vaak de oorzaak zijn. Duizeligheid tijdens of direct na het sporten is dan ook een signaal dat je altijd serieus moet nemen. Komen er in de familie hart- en vaat ziekten voor, dan is het verstandig om te kijken of een sportmedisch onderzoek nodig is.
Vragenvuur
Iedere hardloper is natuurlijk anders. Een sportmedisch onderzoek verloopt altijd volgens een vast stramien, maar daarbij houdt men altijd rekening met persoonlijke omstandigheden. Als Baukje Wiersma voor het eerst onderzoekt, neemt ze daarom altijd een uitgebreide vragenlijst door. De checklist bevat verschillende thema’s; welke sporten? Hoe lang sport hij al? Op welk niveau wordt er gesport? Wil hij fit blijven of wedstrijden gaan lopen? Hoeveel uur wordt er gesport? Hoe ziet het weekprogramma er uit? Die informatie is belangrijk naast algemene zaken zoals welke werkzaamheden iemand verricht, oude sportblessures en/of medicijn gebruik.
Bloedonderzoek en longfunctie
Na de vragen is het bijna tijd voor het “echte” werk de inspanningstest, maar eerst moeten er nog routine handelingen worden afgerond. Er wordt bloed geprikt om te testen op bloedarmoede, suiker en cholesterol. Een verhoogd cholesterolgehalte kan op den duur het dichtslibben van (slag)aderen veroorzaken. Verder wordt de ochtendurine onderzocht, een longfunctietest gedaan en het vetpercentage gemeten.
Inspanningstesten
Bij het lichamelijk onderzoek worden zaken als bloeddruk gemeten, het hart beluisterd en wordt het houdings- en bewegingsapparaat bekeken. Advisering vind gelijk plaats al naar gelang er afwijkingen zijn of problemen in te toekomst zijn de verwachten. Vooral bij beginnende hardlopers is er veel ruimte voor vragen en advisering. Bij blessures wordt gekeken hoe deze in de toekomst te voorkomen.
Daarna is het de beurt aan een inspanningstest op de fiets. Hierbij kan het beste het hartfilmpje worden gemaakt tijdens inspanning. Fietsen tot je niet meer kunt waarna bepaald wordt hoe de conditie er voor staat. Wederom persoonlijke advisering op basis van unieke testgegevens. Aangezien het veel informatie is in korte tijd wordt alles keurig in een verslag verwerkt welke de gelijk besproken wordt. Op verzoek volgt een bericht naar de huisarts.
Voor meer informatie over sportmedisch onderzoek en afspraken maken:
www.sportgeneeskundefriesland.nl
Baukje Wiersma,sportarts
Sportgeneeskunde Friesland
